Kòman nou ka fè diferans ant ze fre ak ze ki gate?

Kit li bouyi kit li fri se menm ze a, men sa pa anpeche anpeche machann yo fri ze ki fin bouyi a anndan pate chodyè yo. Se menm jan an tou, si machann nan pa gen bon piman ak ti kawòt rache ladanl nou p ap twò achte ze bouyi nan men l. Kit se aleken (chen janbe pou kèk moun), kit se espageti oubyen pen n ap manje nan maten an, nou mete ze bouyi nan yo, ak anpil sòs wi souple. Wi, ze bouyi m di menm. Machann nan louvri pen an li mete ze bouyi kale a ak pil piman anndan l. Ze fri a li menm ap danse bò kote fig mi ak zaboka ki akonpanye espageti a konsa tou li konn kouvri viv bouyi nou achte pou n manje nan maten an. Bon, ki egzanp pou m ta pran ankò pou montre kijan nou manje ze? 

Se vre pa gen estatistik klè ki di konbyen fwa an mwayèn nou manje ze pa semèn ni kantite ze nou manje an mwayèn pa ane men, sa ki sèten, se ke n manje ze anpil. Malerezman se pa nou ki veye lè poul la kakaye pou n al pran ze a, konsa nou ta tou konnen ki lè li te ponn. Malerezman tou Leta pa fè egzijans pou ekri sou katon oubyen bwat ze yo, ki lè poul la te ponn li ni ki tip poul ki ponn li (m ap retounen sou sa). Men malgre nou pa konn si ze a gen 21 jou depi poul la te ponn li ni si l gen 28 jou (pou sa ki konsève nan frijidè) nou kontinye ap manje ze. Leta pa fè n konnen ze gen dat ekspirasyon tou. Li pa fè n konnen lè ze a gen plis pase 28 jou (pou frijidè) oubyen 21 jou (pou sa k ap bat solèy ak lapli nan men machann), li pa menm verifye konbyen jou apre poul fin ponn ze kay vwazen an li voye yo vann nou. Nou menm malgre danje ki gen pou ze a vin gen bakteri tankou salmonèl, nou konyinye ap manje yo. Menm lè yon koulè gri oubyen nwa antoure nwayo ze a, nou kontinye ap manje l, amwens ke li degaje move lodè.

Poutan gen yon fason tou senp pou n ka wè si ze a fre. Nou jis bezwen dlo. Annik pran ze a lage l nan dlo: si li rete anba veso a konnen ze a fre. Si ze a fè ti bouje epi redrese kò l konnen l pa twò fre. Men depi l monte anlè dlo a, konnen li pa fre ditou. Nan ka sa pa manje l si l pa byen kit. Chalè a ap tiye bakteri yo.

Jan m te di l la kit li bouyi kit li fri se menm ze a wi. Men lè n ap fè sòs ze oubyen kit diri kole ak ze n a di m si ze pa tounen vyann. Antouka avan nou fè legim ze menm jan nou fè legim ak salami, hot-dog oubyen sadin m ap gentan bay nou vag.

Stevens JEAN FRANÇOIS 

Thèmes associés

• Ze fre
• Ze gate